قوانین گمرکی صادرات و واردات {سال 1403}

قوانین گمرکی در هر کشور نقشی کلیدی در تنظیم و تسهیل تجارت بین‌المللی دارند. در ایران نیز قوانین سال 1403 با توجه به شرایط اقتصادی، سیاسی و نیازهای بازار به‌روزرسانی می‌شوند. اصلاحات اخیر در قوانین صادرات و واردات شامل تغییرات مهمی در اجرای قوانین، بهبود فرآیندهای ترخیص کالا، کاهش زمان و هزینه‌های گمرکی، و تسهیل روابط تجاری بین‌المللی است. این اصلاحات علاوه بر حمایت از تولیدات داخلی و کاهش وابستگی به واردات، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و گسترش مبادلات تجاری را هدف قرار داده‌اند. در این مقاله همراه ما باشید تا تأثیرات این اصلاحات بر روند صادرات و واردات و ترخیص کالا بررسی می‌شود.

منظور از کالای صادراتی و وارداتی در قوانین گمرک چیست؟

در ابتدا برای درک بهتر موضوع، کالاها را به سه دسته تقسیم کرده‌ایم:

• کالاهای مجاز:  به کالاهایی گفته می‌شود که واردات یا صادرات آن‌ها قانونی است و نیازی به اخذ مجوز ندارد.
• کالاهای مشروط: این نوع کالاها برای واردات یا صادرات نیازمند دریافت مجوز از مراجع ذی‌ربط هستند.
• کالاهای ممنوع: به کالاهایی گفته می‌شود که واردات یا صادرات آن‌ها غیرقانونی و ممنوع است.

مقاله مرتبط: کالاهای ممنوعه گمرک ایران؛ لیست کالاهای ممنوعه 1403

الزامات و مزایای ثبت سفارش الکترونیکی در فرآیند واردات کالا در سال 1403

ثبت سفارش الکترونیکی در سال 1403 یکی از الزامات اصلی در فرآیند واردات کالا است که به ‌صورت آنلاین و از طریق سامانه‌های گمرکی انجام می‌شود.

این فرآیند امکان مدیریت دقیق‌تر درخواست‌ها، کاهش زمان و هزینه‌های مرتبط و …. را فراهم می‌کند. هدف از اجرای این سیستم، تسهیل تجارت، هماهنگی با استانداردهای جهانی و جلوگیری از تخلفات گمرکی است.

افزایش محدودیت برای کالاهای لوکس و غیرضروری در سال 1403

افزایش محدودیت بر واردات کالاهای غیرضروری و لوکس اقدامی در راستای حمایت از تولید داخلی، کاهش وابستگی ارزی، و مدیریت منابع مالی کشور است.

این سیاست با هدف اولویت‌دهی به تأمین کالاهای اساسی و تقویت صنایع داخلی اعمال می‌شود و در عین حال نقش مهمی در کنترل تراز تجاری و تنظیم بازار ایران دارد.

انواع کالاهای لوکس و غیرضروری

انواع کالاهای لوکس و غیرضروری وارداتی که ثبت سفارش آن‌ها طبق تصمیم جدید دولت در سال 1403 متوقف شده است، شامل 77 مورد می‌شود.

در اینجا به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم:

• لوازم خانگی
• پوشاک
• لوازم بهداشتی (صابون،شامپو، خميردندان، نخ دندان، شوينده دندان و ..)
• کليه اقلام کشاورزی
• خودرو
• مصنوعات پلاستیکی
• برخی از مصالح ساختمانی (آجر، سفال، کاشی، موزاييک)
• مصنوعات آلومينيوم
• و …

حمایت از تولید داخلی با تغییر در تعرفه‌ها در سال 1403

حمایت از تولید داخلی و تشویق به خرید محصولات ایرانی، زمینه‌ساز رشد اقتصادی، افزایش اشتغال، تقویت ارز ملی، و ارتقای کیفیت کالاها است.

هرچند مجلس با قوانینی مانند «حداکثر استفاده از توان تولیدی» تلاش کرده از تولید داخلی حمایت کند، اما این قوانین در اجرا چندان موفق نبوده‌اند و اثرگذاری نمایشگاه تجهیزات ساخت ایران نیز کاهش یافته است.

مزیت‌های حمایت از تولید داخلی

حمایت و خرید از تولید داخلی مزایای متعددی برای کشور به همراه دارد، از جمله:

• ایجاد اقتصادی مقاوم و چرخه‌ای
• افزایش اشتغال و کاهش نرخ بیکاری
• کاهش فعالیت‌های بازارهای غیررسمی
• تقویت ارزش پول ملی
• کاهش هزینه تولید به ازای هر واحد (صرفه‌جویی مقیاس)
• دستیابی به چشم‌انداز رشد اقتصادی پایدار
• تضمین کیفیت محصولات
• ایجاد ثبات در قیمت‌ها

کنترل‌های سخت‌گیرانه‌تر بر استانداردهای کالا

در سال 1403 کنترل‌های سخت‌گیرانه‌تر بر استانداردهای کالا به منظور تضمین کیفیت و ایمنی محصولات وارداتی و داخلی اعمال می‌شود. این اقدامات شامل بررسی دقیق‌تر ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و فنی کالاهاست تا از ورود محصولات بی‌کیفیت یا غیراستاندارد به بازار جلوگیری شود.

هدف از این کنترل‌ها، حمایت از تولیدات داخلی، محافظت از سلامت مصرف‌کنندگان و ارتقاء رقابت‌پذیری اقتصادی است. همچنین، این اقدامات به بهبود تراز تجاری و هم‌راستایی با استانداردهای جهانی کمک می‌کند.

استفاده از سامانه EPL در فرآیند ترخیص کالا در سال 1403

در ابتدا باید گفت که EPL مخفف «Electronic Packing List» به معنای پکینگ لیست الکترونیکی است.

به منظور انجام امور ترخیص کالا در بستر وب و به صورت اینترنتی ایجاد شده است که بازرگانان و ترخیص‌کاران به راحتی می‌توانند بخش گسترده‌ای از امور گمرکی مرتبط با کالای وارداتی یا صادراتی خود را از طریق این سامانه انجام دهند.

کاربرد سامانه EPL

سامانه EPL گمرک با هدف انجام امور گمرکی به صورت آنلاین و بدون نیاز به حضور فیزیکی در گمرک طراحی شده است.

از طریق این سامانه، می‌توان اقداماتی چون ثبت اظهارنامه گمرکی، پرداخت هزینه‌ها، استعلام وضعیت کالا، ثبت درخواست ترخیص، دریافت اطلاعات تعرفه‌ها و مقررات، درخواست معافیت‌ها و صدور مجوزهای خاص را به‌صورت الکترونیکی انجام داد.

این سامانه با کاهش کاغذبازی و افزایش سرعت و شفافیت، فرآیندهای گمرکی را تسهیل می‌کند.

زیر سامانه‌های EPL

زیر سامانه‌های EPL شامل موارد زیر است:

• سامانه پرداخت متمرکز
• کدینگ
• احراز هویت
• مانیفست الکترونیکی
• ارزیابی ارزش کالا (TSC)

این سامانه‌ها برای تسهیل ارتباط بین سازمان‌ها، شرکت‌ها، بیمه‌ها، صاحبان کالا و اظهارکنندگان طراحی شده‌اند، به‌ویژه کسانی که قادر به حضور فیزیکی برای ترخیص کالا نیستند.

ایجاد سیستم‌های شفاف‌سازی گمرکی در راستای قوانین سال 1403

در راستای قوانین سال 1403، ایجاد سیستم‌های شفاف‌سازی در گمرکات به‌منظور بهبود نظارت و افزایش اعتماد عمومی به فرآیندهای گمرکی طراحی شده است.

این سیستم‌ها با ارائه اطلاعات دقیق و به‌روز در مورد مراحل ترخیص کالا، هزینه‌ها، تعرفه‌ها و مقررات گمرکی، امکان پیگیری آنلاین وضعیت کالاها را فراهم می‌کنند.

هدف از این اقدام، کاهش فساد، تسهیل فرآیندهای تجاری و ارتقاء شفافیت در معاملات تجاری است.

تسهیل فرآیند ثبت و سفارش در سال 1403

فرآیند ثبت و سفارش کالا با هدف تسهیل واردات و کاهش بروکراسی‌های اداری، به‌طور قابل توجهی ساده‌سازی شده است.

این تغییرات شامل ایجاد سامانه‌های آنلاین برای ثبت سفارش، پیگیری وضعیت کالا و پرداخت هزینه‌ها می‌شود که به تجار و واردکنندگان این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به مراجعه حضوری، امور گمرکی خود را به سرعت و دقت انجام دهند.

هدف از این اصلاحات، افزایش سرعت تجارت، کاهش هزینه‌ها و ایجاد شفافیت در فرآیندهای گمرکی است.

استفاده از فناوری اطلاعات در سال 1403

با استفاده از فناوری اطلاعات، فرآیندهای گمرکی به‌صورت الکترونیکی و آنلاین تسهیل شده است. این اقدام شامل بهره‌برداری از سامانه‌های جامع برای ثبت اظهارنامه‌ها، پرداخت هزینه‌ها، پیگیری وضعیت کالا و اجرای مقررات گمرکی است که موجب تسریع در ترخیص کالا، کاهش خطاهای انسانی و ارتقاء شفافیت می‌شود. هدف از این تغییرات، بهبود کارایی، کاهش فساد و تسهیل تجارت بین‌المللی است.

افزایش نرخ حقوق گمرکی برخی کالاها در سال 1403

در سال 1403، به‌منظور تنظیم بازار و حمایت از تولیدات داخلی، نرخ حقوق گمرکی برخی کالاها افزایش یافت. این تغییرات به‌ویژه بر کالاهایی که مشابه آن‌ها در داخل تولید می‌شود، تأثیرگذار بود و هدف آن کاهش وابستگی به واردات و تقویت صنایع داخلی بود.

آمار و اطلاعات موجود نشان می‌دهد که این افزایش نرخ حقوق گمرکی موجب کاهش واردات برخی کالاهای غیرضروری و لوکس و در عین حال ارتقاء رقابت‌پذیری کالاهای داخلی در بازار شده است. این اقدامات همچنین بر تراز تجاری کشور و کاهش فشار بر منابع ارزی تأثیرگذار بوده‌اند.

آمار و اطلاعات افزایش نرخ حقوق گمرکی برخی کالاها در سال ۱۴۰۳

نتیجه گیری

با توجه به تغییرات و اصلاحات صورت‌گرفته در قوانین گمرک صادرات و واردات و ترخیص کالا در سال 1403، این اقدامات به‌طور قابل‌توجهی بر بهبود فرآیندهای گمرکی، افزایش شفافیت و کاهش تخلفات تاثیرگذار بوده است. افزایش نرخ حقوق گمرکی برای کالاهای خاص و تسهیل فرآیند ثبت سفارش الکترونیکی، در راستای حمایت از تولیدات داخلی و کاهش وابستگی به واردات، به‌طور مستقیم بر رقابت‌پذیری کالاهای داخلی و تراز تجاری کشور اثرگذار بوده است.

این تغییرات همچنین موجب بهبود نظارت، کاهش زمان و هزینه‌های تجاری، و تسهیل تجارت بین‌المللی شده است. در نتیجه، قوانین گمرک صادرات و واردات و ترخیص کالا در سال 1403 به‌عنوان یک ابزار مؤثر برای بهبود شرایط اقتصادی و تقویت تولید داخلی در نظر گرفته می‌شود.